Jimma – Addis Ababa

‘Uyggvvcbnx yhuffsg rdesg,’ zegt de chauffeur.
‘Oikhhy ugffr vbgdd nnhhb,’ roept iemand achter mij terug.
Het stinkt in de afgeladen mini-van: de uitlaat lijkt een aftakkinkje naar de cabine te hebben en uitlaatgassen mengen met sigarettenrook en best-lang-niet-gewassen mensen. Ik steek m’n hoofd uit het raam, nog 311 kilometer naar Addis Ababa – een uur of zes rijden dus.

Als journalist kom je nog eens ergens. Zo was ik deze week in Ethiopië met een bijzondere Nederlandse koffieondernemer, oprichter van het nieuwe merk Moyee. Na inspectie van zijn plantages, diep in de binnenlanden bij Jimma, reis ik in m’n eentje weer terug naar de hoofdstad. Voor 200 Birr, minder dan een tientje, 50 Birr meer dan de anderen, mag ik voorin zitten met het mooiste uitzicht  – al belemmeren een grote sticker van Jezus en emblemen van Arsenal, Chelsea, Man United, Barcelona en Real Madrid de helft. Ze mogen dan van voetbal houden, die Ethiopiërs, ze begrijpen nog niet dat je maar voor één club kunt zijn.

Nog 240 kilometer. Achter me ratelen de mannen om beurten luidkeels in hun telefoontjes, de enige vrouw aan boord zou zes uur zwijgen.
Of ik ook wat qat wil, vraagt de chauffeur. Hij lijkt sprekend op Snoop Dogg: mager, sikje, hip petje, zijn blik een tikje gemeen. Om de paar kilometer doet hij een greep uit het plastic zakje op zijn schoot en stopt hij wat blaadjes in zijn mond. Qat, een natuurlijke amfetamine: groen goud. Ik sla even over.

Nog 156 kilometer. Heel af en toe rijden we door een dorpje, vaker langs velden, langs lemen hutten, door valleien, groen, bruin, wijds. En vast heel vredig als Snoop Dogg niet alles wat we tegenkomen uit de weg zou toeteren: geiten, kuddes koeien, bepakte ezels, groepjes kinderen met schoolboeken onder hun arm, vrouwen in boerka.

We stoppen even. Snoop controleert de banden, buigt een velg recht en schopt de linkerkoplamp aan.
‘Wat doe je in Ethiopië?’ vraagt een van de mannen in behoorlijk goed Engels als we naast elkaar in een ravijn plassen.
Ik zeg dat ik een beetje schrijf.
En hij? ‘I am multidisciplined. But I eat just one fruit.’ Toe maar. Zeg ik zoiets en je noemt me een aansteller, maar van een Afrikaan klinkt het diep en poëtisch.

Het schemert. We passeren een ongeluk: een busje heeft z’n neus in een rots willen boren. De veertien passagiers staan er beteuterd naast, misschien al uren. Voor Snoop Dogg geen enkele reden om vaart te minderen, want we moeten door, Addis Ababa wacht, de qat jaagt hem op, de muziek gaat harder, Ethiopische technofolk schettert zwaar vervormd door aftandse boxen. Nog een kilometer of 80.