Als je woont in Florence, Lissabon of Stockholm, is reizen altijd even slikken. Elke nieuwe stad is lelijker dan de jouwe. Dan kun je beter uit Rotterdam komen. Of Warschau.
Warschau is net als Rotterdam door de Duitsers verwoest in de Tweede Wereldoorlog. In 1944 pas, als represaille voor een opstand. Maar waar aan de Maas na bevrijding in allerijl en zonder centen de binnenstad werd opgebouwd, wat resulteerde in bijvoorbeeld de Lijnbaan, pakten de Polen dat anders aan. Ze reconstrueerden de Stare Miasto, het historisch centrum met een kasteel en kathedraal, steen voor steen. Voor een verbouwinkje bij jou thuis draait een beetje Pool de hand niet om dus.
Die oorlog… Da’s zwart-wit, da’s oudje weet je nog, zelfs voor een Rotterdammer: ik haalde als jochie mijn schouders op bij het zien van Zadkine’s beeld, de verhalen of rammelende filmpjes. Heel erg vroeger, tot ik laatst eens ging rekenen. Hoewel de meeste mensen denken dat ik in 1978 geboren ben, is het 1968 (mooi jaar. Feyenoord was net voor een vierde jaar op rij kampioen geworden en Hey Jude stond op 1). 23 Jaar na de oorlog.
En 23 jaar geleden vanaf vandaag was het 1991, studeerde ik (en reisde ik wat, werkte, sportte, zag ik mijn vrienden – eigenlijk verschilt mijn leven nu niet zoveel met toen. In tegenstelling tot sommige anderen, zoals mijn leeftijdgenoten die ik in Zagreb tegenkwam. Die waren toen aan het vechten. In een oorlog). Het is als gisteren, dat wil ik maar zeggen.
Warschau, een miezerige dinsdagochtend in oktober – heel veel grauwer wordt het niet. Een leeg hop-on, hop off-treintje tuft over het marktplein in Stare Miasto. Unesco-beschermd, hoewel het ruikt naar Disney World. Een paar honderd meter verder schiet het ene na de andere kantoorgebouw de hemel in, maar het grootste bewijs van Poolse veerkracht is dat historische centrum. Wel drie keer 23 jaar oud.
