‘Kdo to čte je blázen,’ zegt Igor.
Hahahahahaha.
‘Smrdíš a jsi ošklivá,’ zegt Jaroslav.
Hohohohoho.
Wat een giller, de zaal, zo’n driehonderd man van wie driekwart vrouw, joelt.
‘A nyní hloupý belgický,’ kondigen Igor en Jaroslav een verlegen Vlaming aan, en zelfs hij oogst een lach, al is die eigenlijk een toegift voor het Tsjechisch duo.
Het is Love in the low countries in een Praags theater, een tweedaagse presentatie van Nederlandstalige literatuur. Een heel blik schrijvers is ingevlogen: Esther Gerritsen, Annelies Verbeke, Auke Hulst, Peter Buwalda, om de bekendsten te noemen, allen geselecteerd door het Letterenfonds. Omdat ze in het Tsjechisch vertaald zijn of dat misschien nog wel eens gaat gebeuren, ooit. En nee, uw favoriete auteur was niet uitgenodigd, die was gepasseerd – het was de charmante ambassadeursvrouw die me op de bijeenkomst wees. (Het Letterenfonds, suikeroom van menig schrijver, is mijn Amsterdamse overbuur, maar het enige dat ze mij geven is overlast van alweer een kostbare verbouwing. Van uw belastingcenten, dat spreekt vanzelf.)
Maar de Vlaming leest voor, zijn woorden vertaald op een groot scherm, en de zaal zwijgt en luistert. En applaudisseert, even later nog harder wanneer Verbeke voordraagt, lacht weer even wanneer Igor verhaalt over een Amsterdamse trip en een Heerlens nichtje. Buwalda leest voor uit Bonita Avenue, waarvan de Tsjechische versie aanzienlijk dunner lijkt dan het origineel, wat kan betekenen dat die taal bondiger is, maar misschien dat de vertaler enkele overbodige passages heeft weggelaten, je weet het niet. Met rooie blosjes verlaat het vrouwvolk twee uur later de tribune, de nacht in voor een laatste glas wijn. Of pils: het is Tsjechië.
Ben je ooit wel eens op een literaire avond geweest? Zou je gaan naar een Tsjechisch-Nederlands cultureel festival? Lijkt me ook niet. Maar dit is Praag, Love in the low countries is een eenmalig thema van een literaire talkshow, EKG, die altijd volle zalen trekt. Praag, de stad van Milan Kundera, maar vooral Tsjechië, het land dat als eerste president na onafhankelijkheid in 1989 een schrijver koos, Václav Havel – daar krijgen schrijvers, hardwerkende hoeders van de democratie die we zijn, nog de eer die ons toekomt.
