Als het nou eens regent in Lissabon, of de zon werkt onbarmhartig hard, ga dan naar het museum. Neem tram 15 en ga naar Belém, vlak buiten het centrum en daarom gespaard door de allesverwoestende aardbeving van 1755. Passeer de rijen toeristen voor het stokoude Mosteiro dos Jerónimos en de Torre de Belém en betreed het Museu Coleção Berardo. Groot, vierkant, modern – koel en droog. En gratis, misschien daarom wel zo rustig, zo rustig dat het voor een bezoeker met een beetje geluk een privécollectie is. Hier vind je moderne kunst of beter gezegd the best of van de moderne kunst: van elke grote naam hangen er een of twee werken. Kunsthistorisch gezien misschien niet heel spannend, zoals critici een best of-cd ook niet serieus nemen, maar dat kan mij niet deren.
Ergens in een hoek van de jaren ’30-zaal zit op een hoge stoel een suppoost, een vrouw van eind 20, te lezen. Ze kijkt op van haar boek, schat in of ik een stanleymes en graffiti bij me heb. Vandaag niet.
‘Als je nou drie werken mee mocht nemen,’ val ik haar lastig, ‘welke zou je meenemen?’
Ze denkt even na. ‘Als eerste de Balthus, die daar in de hoek.’ Ze springt van haar stoel en komt nauwelijks tot mijn borst. ‘En dan de Warhol, die blauwe bloemen. Die vind ik prachtig, vooral omdat ik zelf ook veel met zilver werk.’ Ze praat best hard, voor haar is het museum kennelijk geen plek waar je voorzichtig fluistert. ‘En als derde een werk van Lourdes Castro, want het is mooi, en Portugees en zij is vrouw.’
Ik hou het op de Mondriaan en de schoen van Samaras.
Haar walkie-talkie sputtert en snel beklimt ze haar stoel, schuift haar boek onder haar kont en trekt haar jasje recht. Even later stiefelt een gezelschap van drie door de zaal, een man en twee vrouwen, druk in overleg.
‘Dat was mister Berardo,’ fluistert ze nu wel ineens. Zo vaak is-ie er niet, en dan vooral buiten sluitingstijden: het is zijn museum – hij zou alles mee naar huis mogen nemen. Niet zo lang geleden de rijkste man van het land, maar niet geheel ongeschonden uit de crisis gekomen. Zeer flamboyante man, die al een paar keer verkondigd dat zijn kunst alleen openbaar blijft, zolang de socialisten de baas zijn in Lissabon, want aan rechts heeft hij de pest. Lang leve links dan maar!
